به نقل از «عصر ایران»

بنیادگرایی اسلامی چیست؟

تاریخ انتشار: ۱۱ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۱۹۰۶۷

   عصر ایران - بنیادگرایی اسلامی (Islamic Fundamentalism) اصطلاحی است معادل سلفیّت اسلامی، و دلالت دارد به نهضتی که به ارزش‌های اولیۀ اسلامی معتقد است و پیروزی و بهروزی کشورهای اسلامی را در گرو بازگشت به آن ارزش‌ها می‌داند.

   بنیادگرایی اسلامی نه از ایدئولوژی کشورهای غربی (لیبرالیسم) پیروی می‌کند نه از ایدئولوژی کشورهای بلوک شرق سابق (مارکسیسم) تبعیت می‌کرد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

   واژۀ بنیادگرایی اسلامی معمولا از سوی رسانه‌های غربی برای اشاره به جنبش‌های اسلامی، احیاگری اسلامی، اصولگرایی اسلامی، رستاخیز اسلامی و یا بیداری اسلامی به کار رفته است.

   احیاگری اسلامی به معنای بازگشت به اصول بی‌آلایش اسلامی، بازگشت به قرآن و سنت نبوی در سطوح مختلف فردی و جمعی است.

   ویژگی‌های بنیادگرایی اسلامی در اکثر کشورهای جهان اسلام عبارت است از: پایگاه مردمی و سرعت انتشار آن در جوامع اسلامی و حتی در جوامع غیراسلامی دور و نزدیک، انقلابی‌گری که در لسان اهل سنت از آن به عنوان جهادگرایی یاد می‌شود، اعتقاد به جهانشمولی اسلام، گستردگی بین طبقات مختلف.

   با این حال به نظر می‌رسد که پایگاه مردمی گستردۀ بنیادگرایی اسلامی، در جوامع اسلامی‌ای به چشم می‌خورد که حکومت‌های عرفی دارند و این پایگاه گسترده در جوامع برخوردار از حکومت‌های اسلامی به تدریج تحلیل می‌رود.

 

 

   مخالفت با دموکراسی و لیبرالیسم، ویژگی قطعی همۀ بنیادگرایان جهان اسلام است. پایگاه مردمیِ گستردۀ بنیادگرایان در جوامع اسلامیِ برخوردار از حکومت‌های سکولار، دال بر موافقت بنیادگرایان با دموکراسی نیست بلکه به معنای پرشمار بودنِ مسلمانانِ مخالفِ لیبرالیسم و دموکراسی در چنین جوامعی است. 

   سلفیّت که مصداق بنیادگرایی اسلامی در بین مسلمین اهل سنت است، معمولا واکنش پیروان متعصب اسلام در برابر دگرگونی قلمداد می‌شود. برای سلفیان عنصر "بازگشت" عنصری اساسی است که بیانگر بازگشت به سلف صالح است.

   به نظر آن‌ها اگر مجموعۀ تعالیم اسلامی پیامبر اسلام تحقق یابد، مشکلی در جامعۀ اسلامی باقی نمی‌ماند.

   اگرچه سلفی‌گری مترادف است با بنیادگرایی اسلامیِ اهل سنت، ولی واقعیت این است که در جهان اسلام "شیعیان سلفی" هم داریم. یعنی شیعیانی که در برابر دگرگونی‌های فرهنگی و اجتماعی مقاومت می‌کنند و یا از ایدۀ "بازگشت" دفاع می‌کنند.

   تز "بازگشت به خویش" در آثار علی شریعتی، مصداق سلفی‌گریِ شیعی است که در دوران قبل از انقلاب مطرح شد و طرفداران بسیاری نیز پیدا کرد؛ چراکه شریعتی به دوره‌ای طلایی در تاریخ اسلام باور داشت و آن را به شکلی جذاب برای مخاطبانش ترسیم می‌کرد؛ دوره‌ای که از نظر او صدر تاریخ اسلام بود.

   با این حال سلفی‌گریِ دکتر شریعتی، جنبۀ فقهی پررنگی نداشت و مطالبۀ اصلی او نه اجرای احکام اسلامی، بلکه دمیدن روح هویت‌گرایی و عزت‌طلبی در کالبد جوامع اسلامی بود.

   واژۀ بنیادگرایی اسلامی از نظر برخی از مسلمین توهین‌آمیز است ولی برخی دیگر با این واژه مشکلی ندارند و آن را توصیفی درست از نگرش خودشان به اسلام می‌دانند. سلفی‌گری هم اگرچه در اصل معادل بنیادگرایی اسلامی است، ولی در بین شیعیان بار معنایی منفی دارد. 

 

 

 

منبع: عصر ایران

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.asriran.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «عصر ایران» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۱۹۰۶۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

انتقاد دبیر کل حزب مجمع ایثارگران از حذف اندیشه و تصاویر امام

دبیرکل حزب مجمع ایثارگران نسبت به فعالیت جریان مرموزی هشدار داد که در سال‌های اخیر نه تنها درصدد حذف اندیشه‌های امام بوده، بلکه سعی داشته تصاویر متعلق به ایشان را نیز از ادارات و نهادهای دولتی حذف کند. 

به گزارش جماران، جواد امام به «صبح ما» گفت: به‌طور کلی، پروژه امام‌زدایی سالهاست که کلید خورده است و نشانه‌هایش را می‌توان در کنار گذاشتن مردم از اداره امور یا اختلال در انتخابات آزاد دانست. 

این فعال سیاسی تأکید کرد: جایگزین کردن تئوری آقای مصباح یزدی به جای اندیشه‌های بنیانگذار نظام، کار را برای بسیاری از صاحبان قدرت آسان کرده است، زیرا از نگاه آنها مردم، حق و نقشی در اداره کشور ندارند و این یعنی حرکت برخلاف آرمان جمهوریت.

وی در پاسخ به اینکه مسئولین از حذف تصاویر امام و جایگزینی آن با تصویر رئیس جمهور چه هدفی را دنبال می‌کنند، گفت: علت این نوع اقدامات را باید در رفتارهای زشتی جست و جو کرد که بوی قدرت‌طلبی و انحصار می‌دهند. شما ببینید اگر با درشت‌گویی‌های یک معمم درباره پیامبر عظیم الشأن اسلام که خاتم پیغمبران را گوشت تلخ خطاب کرد، برخورد می‌شد، یک عده نیز که تمام موقعیت امروزشان مدیون کار بزرگ امام است، به خود اجازه نمی‌دادند تصویر ایشان را حذف کنند.

دبیرکل مجمع ایثارگران در تحلیل تازه‌ترین اقدام، یعنی تغییر نام خیابان یادگار امام دماوند و جایگزین کردن نام مرحوم عسگراولادی به جای آن افزود: آنچه دارد به مردم مخابره می‌شود، این است که نیازی به نام و اندیشه بنیانگذار جمهوری اسلامی نیست و گویا قرار است هر چیزی که منتسب به امام است، به مرور زمان کنار گذاشته شود. از تصاویر امام گرفته تا تابلوی خیابان‌ها به نام ایشان، به تدریج در حال حذف شدن هستند تا ماهیت افراد مستقر در قدرت، بیشتر از گذشته نمایان شود.

جواد امام در پایان، با اشاره به تفاوت‌های اندیشه‌ای امام با آنچه امروز وجود دارد، اظهار داشت: امام هیچ‌گاه، حکومت بر مردم را بدون مشارکت آنها جایز نمی‌دانست و همواره به کارگزاران نظام تشر می‌زد که مبادا در تصمیم‌گیری‌های خود، مردم را لحاظ نکنند. اسلام مدنظر ایشان هم، رحمانی بود، اما متأسفانه اسلامی که امروز از سوی مدعیان حذف نام امام ترویج می‌شود، شباهت زیادی به اسلام طالبانی دارد.